Trần Đức, 9/5/02
 

Thấm thoắt đã 30 năm trôi qua kể từ ngày một đoạn đường số 1 dẫn từ Mỹ Chánh ra Quảng Trị đã được đặt cho cái tên là "đại lộ kinh hoàng". Một người lính nhẩy dù, nước mắt chan hòa, đứng lặng giữa hàng trăm, hàng ngàn xác chết bên cạnh những chiếc xe đạp, xe gắn máy, nằm ngổn ngang, chỏng gọng, những gồng gánh, bao bọc bị đạn pháo đổ ra tung tóe. Những chiếc xe jeep, xe thùng hồng thập tự, vết đạn xuyên lỗ chỗ. Ngọn gió Lào nóng rát mặt đẩy đưa cánh cửa xe cho thấy những xác người nằm trên băng ca, những cọng băng phất phơ chỉ còn bám vào bộ xương khô bởi mấy rẽ xương sườn. Có bộ xương em bé nằm trên bộ xương người mẹ dưới một bụi gai. Có xác khô đét như người tiền sử nằm giữa đám cỏ may bên lề đại lộ. Có xác nằm sấp, có xác nằm co như còn mong bờ đất dưới ruộng che chở cho mình thoát tầm đạn giặc...

Tất cả im lặng. Không có tiếng người, không có tiếng chim. Chỉ có những tiếng phành phạch của những tấm bạt xe, những mảnh quần, vạt áo cứng còng vì bê bết máu khô đang bị gió lùa bay lên như những cái vẫy tay kêu cứu. Thỉnh thoảng, có một mảnh vải, một mảnh băng tuột ra, bay bổng theo gió rồi mắc trên những bụi cây gai trên đồng trống khô cằn... Trên mặt lộ, mỗi xác chết như đã in hình dáng của mình trên nhựa đường bằng một quầng đen đậm. 

Đó đây, giữa đám xác người, người ta còn nhìn thấy rải rác những đuôi đạn súng cối 61 lý và B40 là những vũ khí có tầm xa không quá 1 cây số nằm ngổn ngang. Thì ra cộng quân đã đứng rất gần để tác xạ vào đám dân Quảng Trị chạy loạn. Họ đã bắn như bắn bia. Bắn cho chết đến người cuối cùng. Bất kể đàn ông, đàn bà. Bất kể người già hay trẻ thơ. Thật là rùng rợn. Hình ảnh này trong trận tấn công "Mùa Hè Đỏ Lửa năm 1972" ghi sâu mãi mãi trong ký ức của những người đã chứng kiến thảm cảnh người dân Quảng Trị phải gánh chịu và tội ác chiến tranh của những người cộng sản. Đoàn quân tiến ra Quảng Trị, trả lại sự lặng yên, hiu quạnh cho đoạn đường chết chóc. Thoáng nhìn trong đội hình, có người làm dấu thánh giá, có người chắp tay niệm Phật. Chỉ tiếc không có nén hương, ngọn nến thắp lên để sưởi ấm những oan hồn mà thân xác còn phơi giữa đồng khô, cỏ cháy.

Đoạn đường mang tên "Đại Lộ Kinh Hoàng" nay không còn xác chết, không còn dấu vết của tội ác. Họ đã được thân nhân mang về mai táng ngay sau đó. Nhưng từ năm 1975 mỗi năm đến ngày giỗ tập thể, hàng ngàn gia đình ở vùng quê hương Quảng Trị chỉ âm thầm thắp nén hương thơm tưởng nhớ. Không ai dám hé răng nửa lời. Có những người không còn thân nhân thì mồ hoang, mả lạnh, không chút khói hương. Nghĩ đến xót xa làm sao! Họ đã chết tức tưởi mà đến nay họ còn u uất nơi bờ cao bụi rậm, không sao siêu thoát được. Hẳn họ không sao có thể ngờ dược là 30 năm sau, người đời vẫn còn nhớ thương họ.

Tin từ trong nước cho biết, trong thời gian từ ngày 28-4 đến ngày 2-5-2002 vừa qua, Giáo hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tỉnh Quảng Trị đã tổ chức tại chùa Long An thuộc quận Triệu Phong đàn tràng cầu siêu cho những nạn nhân bị Cộng Sản sát hại trong trận chiến Mùa Hè Đỏ Lửa năm 1972 tại Quảng Trị. Đại lễ được sự hộ niệm của quý thầy từ các vùng lân cận, đặc biệt của Tăng Đoàn Thừa Thiên - Huế. Người ta ghi nhận, có quý Hòa Thượng Thích Thiện Hạnh, Hòa Thượng Thích Như Đạt, Hòa Thượng Thích Phước Duyên cùng đông đảo quý Thượng Tọa, Đại Đức và Tăng Ni.

Trong suốt thời gian đại lễ, đồng bào hai tỉnh Thừa Thiên và Quảng Trị đã tề tựu rất đông để tham dự, có những buổi lên đến vài ngàn người, mặc dù chính quyền địa phương đã cho cán bộ đi từng nhà để ngăn cản, đe dọa, chặn đường, cấm cho thuê xe. Thượng tọa Thích Hải Tạng, trụ trì chùa Long An cho biết, nhân dịp này, đồng bào đã mang hàng trăm linh vị các nạn nhân của cộng sản trong Mùa Hè Đỏ Lửa đến chùa để xin được giải oan siêu thoát.

Trước khi khai đàn, theo nguyện vọng của đồng bào, quý Thầy đã vào tận Đại lộ kinh hoàng, từ Cầu Dài về phía Hải Lăng, để rước thỉnh các hương linh của nạn nhân cộng sản về đạo tràng chùa Long An. Một tiết mục đặc biệt khác của đại lễ là lễ Phóng sinh đăng, kết thuyền hoa đăng cúng ngay trên dòng sông Thạch Hãn. Vào ngày cuối của đại lễ, cũng có một trai đàn chẩn tế để giúp đỡ cho các gia đình nghèo khổ cơ nhỡ tại địa phương.

Người lính nhẩy dù của 30 năm trước, hôm nay cũng chan hòa lệ rơi khi được tin những oan hồn uổng tử trong Mùa Hè Đỏ Lửa trên Đại Lô. Kinh Hoàng đã được tăng ni phật tử tới tận nơi rước vong về chùa giải oan, siêu thoát. Họ không những được sự tế độ của chư tôn đức mà còn được sự tưởng nhớ của hàng ngàn Phật tử Thừa Thiên, Quảng Trị và hàng triệu đồng bào ta tưởng nhớ tới họ. Hơn 2 triệu người Việt sống tha hương trên đất khách quê người cũng hướng về Quảng Trị, hướng về Đại Lộ Kinh Hoàng và thắp nén hương lòng tưởng nhớ tới họ, cầu nguyện cho họ được siêu thoát và được tiêu diêu miền cực lạc.

Việt Nam còn nhiều oan hồn còn dật dờ nơi nhà tù, trại giam, ven rừng, ven suối, hoang đảo, đại dương. Việt Nam còn nhiều anh linh những người đã hy sinh để bảo vệ bờ cõi, chiến đấu giải phóng dân tộc. Những vị này đã bỏ mình vì sự độc ác của đảng và chế độ cộng sản trên quê hương thân yêu của chúng ta. Cả nước cần cầu siêu cho họ. 

Nhưng điều cần phải làm là rửa hờn cho họ và tiếp nối ý chí anh dũng của họ.

Tra^`n DDu+'c, 9/5/02
 

Tha^'m thoa('t dda~ 30 na(m tro^i qua ke^? tu+` nga`y mo^.t ddoa.n ddu+o+`ng so^' 1 da^~n tu+` My~ Cha'nh ra Qua?ng Tri. dda~ ddu+o+.c dda(.t cho ca'i te^n la` "dda.i lo^. kinh hoa`ng". Mo^.t ngu+o+`i li'nh nha^?y du`, nu+o+'c ma('t chan ho`a, ddu+'ng la(.ng giu+~a ha`ng tra(m, ha`ng nga`n xa'c che^'t be^n ca.nh nhu+~ng chie^'c xe dda.p, xe ga('n ma'y, na(`m ngo^?n ngang, cho?ng go.ng, nhu+~ng go^`ng ga'nh, bao bo.c bi. dda.n pha'o ddo^? ra tung to'e. Nhu+~ng chie^'c xe jeep, xe thu`ng ho^`ng tha^.p tu+., ve^'t dda.n xuye^n lo^~ cho^~. Ngo.n gio' La`o no'ng ra't ma(.t dda^?y ddu+a ca'nh cu+?a xe cho tha^'y nhu+~ng xa'c ngu+o+`i na(`m tre^n ba(ng ca, nhu+~ng co.ng ba(ng pha^'t pho+ chi? co`n ba'm va`o bo^. xu+o+ng kho^ bo+?i ma^'y re~ xu+o+ng su+o+`n. Co' bo^. xu+o+ng em be' na(`m tre^n bo^. xu+o+ng ngu+o+`i me. du+o+'i mo^.t bu.i gai. Co' xa'c kho^ dde't nhu+ ngu+o+`i tie^`n su+? na(`m giu+~a dda'm co? may be^n le^` dda.i lo^.. Co' xa'c na(`m sa^'p, co' xa'c na(`m co nhu+ co`n mong bo+` dda^'t du+o+'i ruo^.ng che cho+? cho mi`nh thoa't ta^`m dda.n gia(.c...

Ta^'t ca? im la(.ng. Kho^ng co' tie^'ng ngu+o+`i, kho^ng co' tie^'ng chim. Chi? co' nhu+~ng tie^'ng pha`nh pha.ch cu?a nhu+~ng ta^'m ba.t xe, nhu+~ng ma?nh qua^`n, va.t a'o cu+'ng co`ng vi` be^ be^'t ma'u kho^ ddang bi. gio' lu`a bay le^n nhu+ nhu+~ng ca'i va^~y tay ke^u cu+'u. Thi?nh thoa?ng, co' mo^.t ma?nh va?i, mo^.t ma?nh ba(ng tuo^.t ra, bay bo^?ng theo gio' ro^`i ma('c tre^n nhu+~ng bu.i ca^y gai tre^n ddo^`ng tro^'ng kho^ ca(`n... Tre^n ma(.t lo^., mo^~i xa'c che^'t nhu+ dda~ in hi`nh da'ng cu?a mi`nh tre^n nhu+.a ddu+o+`ng ba(`ng mo^.t qua^`ng dden dda^.m. 

DDo' dda^y, giu+~a dda'm xa'c ngu+o+`i, ngu+o+`i ta co`n nhi`n tha^'y ra?i ra'c nhu+~ng dduo^i dda.n su'ng co^'i 61 ly' va` B40 la` nhu+~ng vu~ khi' co' ta^`m xa kho^ng qua' 1 ca^y so^' na(`m ngo^?n ngang. Thi` ra co^.ng qua^n dda~ ddu+'ng ra^'t ga^`n dde^? ta'c xa. va`o dda'm da^n Qua?ng Tri. cha.y loa.n. Ho. dda~ ba('n nhu+ ba('n bia. Ba('n cho che^'t dde^'n ngu+o+`i cuo^'i cu`ng. Ba^'t ke^? dda`n o^ng, dda`n ba`. Ba^'t ke^? ngu+o+`i gia` hay tre? tho+. Tha^.t la` ru`ng ro+.n. Hi`nh a?nh na`y trong tra^.n ta^'n co^ng "Mu`a He` DDo? Lu+?a na(m 1972" ghi sa^u ma~i ma~i trong ky' u+'c cu?a nhu+~ng ngu+o+`i dda~ chu+'ng kie^'n tha?m ca?nh ngu+o+`i da^n Qua?ng Tri. pha?i ga'nh chi.u va` to^.i a'c chie^'n tranh cu?a nhu+~ng ngu+o+`i co^.ng sa?n. DDoa`n qua^n tie^'n ra Qua?ng Tri., tra? la.i su+. la(.ng ye^n, hiu qua.nh cho ddoa.n ddu+o+`ng che^'t cho'c. Thoa'ng nhi`n trong ddo^.i hi`nh, co' ngu+o+`i la`m da^'u tha'nh gia', co' ngu+o+`i cha('p tay nie^.m Pha^.t. Chi? tie^'c kho^ng co' ne'n hu+o+ng, ngo.n ne^'n tha('p le^n dde^? su+o+?i a^'m nhu+~ng oan ho^`n ma` tha^n xa'c co`n pho+i giu+~a ddo^`ng kho^, co? cha'y.

DDoa.n ddu+o+`ng mang te^n "DDa.i Lo^. Kinh Hoa`ng" nay kho^ng co`n xa'c che^'t, kho^ng co`n da^'u ve^'t cu?a to^.i a'c. Ho. dda~ ddu+o+.c tha^n nha^n mang ve^` mai ta'ng ngay sau ddo'. Nhu+ng tu+` na(m 1975 mo^~i na(m dde^'n nga`y gio^~ ta^.p the^?, ha`ng nga`n gia ddi`nh o+? vu`ng que^ hu+o+ng Qua?ng Tri. chi? a^m tha^`m tha('p ne'n hu+o+ng tho+m tu+o+?ng nho+'. Kho^ng ai da'm he' ra(ng nu+?a lo+`i. Co' nhu+~ng ngu+o+`i kho^ng co`n tha^n nha^n thi` mo^` hoang, ma? la.nh, kho^ng chu't kho'i hu+o+ng. Nghi~ dde^'n xo't xa la`m sao! Ho. dda~ che^'t tu+'c tu+o+?i ma` dde^'n nay ho. co`n u ua^'t no+i bo+` cao bu.i ra^.m, kho^ng sao sie^u thoa't ddu+o+.c. Ha(?n ho. kho^ng sao co' the^? ngo+` du+o+.c la` 30 na(m sau, ngu+o+`i ddo+`i va^~n co`n nho+' thu+o+ng ho..

Tin tu+` trong nu+o+'c cho bie^'t, trong tho+`i gian tu+` nga`y 28-4 dde^'n nga`y 2-5-2002 vu+`a qua, Gia'o ho^.i Pha^.t Gia'o Vie^.t Nam Tho^'ng Nha^'t ti?nh Qua?ng Tri. dda~ to^? chu+'c ta.i chu`a Long An thuo^.c qua^.n Trie^.u Phong dda`n tra`ng ca^`u sie^u cho nhu+~ng na.n nha^n bi. Co^.ng Sa?n sa't ha.i trong tra^.n chie^'n Mu`a He` DDo? Lu+?a na(m 1972 ta.i Qua?ng Tri.. DDa.i le^~ ddu+o+.c su+. ho^. nie^.m cu?a quy' tha^`y tu+` ca'c vu`ng la^n ca^.n, dda(.c bie^.t cu?a Ta(ng DDoa`n Thu+`a Thie^n - Hue^'. Ngu+o+`i ta ghi nha^.n, co' quy' Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch Thie^.n Ha.nh, Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch Nhu+ DDa.t, Ho`a Thu+o+.ng Thi'ch Phu+o+'c Duye^n cu`ng ddo^ng dda?o quy' Thu+o+.ng To.a, DDa.i DDu+'c va` Ta(ng Ni. 

Trong suo^'t tho+`i gian dda.i le^~, ddo^`ng ba`o hai ti?nh Thu+`a Thie^n va` Qua?ng Tri. dda~ te^` tu+.u ra^'t ddo^ng dde^? tham du+., co' nhu+~ng buo^?i le^n dde^'n va`i nga`n ngu+o+`i, ma(.c du` chi'nh quye^`n ddi.a phu+o+ng dda~ cho ca'n bo^. ddi tu+`ng nha` dde^? nga(n ca?n, dde do.a, cha(.n ddu+o+`ng, ca^'m cho thue^ xe. Thu+o+.ng to.a Thi'ch Ha?i Ta.ng, tru. tri` chu`a Long An cho bie^'t, nha^n di.p na`y, ddo^`ng ba`o dda~ mang ha`ng tra(m linh vi. ca'c na.n nha^n cu?a co^.ng sa?n trong Mu`a He` DDo? Lu+?a dde^'n chu`a dde^? xin ddu+o+.c gia?i oan sie^u thoa't.

Tru+o+'c khi khai dda`n, theo nguye^.n vo.ng cu?a ddo^`ng ba`o, quy' Tha^`y dda~ va`o ta^.n DDa.i lo^. kinh hoa`ng, tu+` Ca^`u Da`i ve^` phi'a Ha?i La(ng, dde^? ru+o+'c thi?nh ca'c hu+o+ng linh cu?a na.n nha^n co^.ng sa?n ve^` dda.o tra`ng chu`a Long An. Mo^.t tie^'t mu.c dda(.c bie^.t kha'c cu?a dda.i le^~ la` le^~ Pho'ng sinh dda(ng, ke^'t thuye^`n hoa dda(ng cu'ng ngay tre^n do`ng so^ng Tha.ch Ha~n. Va`o nga`y cuo^'i cu?a dda.i le^~, cu~ng co' mo^.t trai dda`n cha^?n te^' dde^? giu'p ddo+~ cho ca'c gia ddi`nh nghe`o kho^? co+ nho+~ ta.i ddi.a phu+o+ng.

Ngu+o+`i li'nh nha^?y du` cu?a 30 na(m tru+o+'c, ho^m nay cu~ng chan ho`a le^. ro+i khi ddu+o+.c tin nhu+~ng oan ho^`n uo^?ng tu+? trong Mu`a He` DDo? Lu+?a tre^n DDa.i Lo^. Kinh Hoa`ng dda~ ddu+o+.c ta(ng ni pha^.t tu+? to+'i ta^.n no+i ru+o+'c vong ve^` chu`a gia?i oan, sie^u thoa't. Ho. kho^ng nhu+~ng ddu+o+.c su+. te^' ddo^. cu?a chu+ to^n ddu+'c ma` co`n ddu+o+.c su+. tu+o+?ng nho+' cu?a ha`ng nga`n Pha^.t tu+? Thu+`a Thie^n, Qua?ng Tri. va` ha`ng trie^.u ddo^`ng ba`o ta tu+o+?ng nho+' to+'i ho.. Ho+n 2 trie^.u ngu+o+`i Vie^.t so^'ng tha hu+o+ng tre^n dda^'t kha'ch que^ ngu+o+`i cu~ng hu+o+'ng ve^` Qua?ng Tri., hu+o+'ng ve^` DDa.i Lo^. Kinh Hoa`ng va` tha('p ne'n hu+o+ng lo`ng tu+o+?ng nho+' to+'i ho., ca^`u nguye^.n cho ho. ddu+o+.c sie^u thoa't va` ddu+o+.c tie^u die^u mie^`n cu+.c la.c.
 

Vie^.t Nam co`n nhie^`u oan ho^`n co`n da^.t do+` no+i nha` tu`, tra.i giam, ven ru+`ng, ven suo^'i, hoang dda?o, dda.i du+o+ng. Vie^.t Nam co`n nhie^`u anh linh nhu+~ng ngu+o+`i dda~ hy sinh dde^? ba?o ve^. bo+` co~i, chie^'n dda^'u gia?i pho'ng da^n to^.c. Nhu+~ng vi. na`y dda~ bo? mi`nh vi` su+. ddo^.c a'c cu?a dda?ng va` che^' ddo^. co^.ng sa?n tre^n que^ hu+o+ng tha^n ye^u cu?a chu'ng ta. Ca? nu+o+'c ca^`n ca^`u sie^u cho ho.. 

Nhu+ng ddie^`u ca^`n pha?i la`m la` ru+?a ho+`n cho ho. va` tie^'p no^'i y' chi' anh du~ng cu?a ho..