Cố Tổng Thống Ngô Đình Diệm

 

 

TÔI CẦU NGUYỆN VỚI TT NGÔ ĐÌNH DIỆM

(Phan Thiết, Đất Việt Người Việt & Đạo Việt, trang 255-259) 

Da.ng Unicode
Da.ng Vietnet

"Phật giáo vô tình hỗ trợ cho nhóm tướng lãnh lật đổ tổng thống Diệm.  Và nếu đặt gỉa thuyết Phật giáo đứng riêng biệt chống tống thống Ngô Đình Diệm thì sẽ có nhiều giải pháp ôn hòa thỏa thuận.  TT Diệm vẫn tồn tại, không đến nỗi phải chết.  Còn về phía tướng lãnh, không có Phật giáo đánh vào quần chúng mấy chữ từ bi hỉ xả thì chắc gì dám tụ tập để tấn công dinh Gia Long.... Phật giáo nổi dậy chống chính phủ.  Hội đồng tướng lãnh lợi dụng Phật giáo với đại sứ Henry Cabot Lodge của người Mỹ yểm trợ, đã kết thúc cuộc đời tổng thống Diệm.  Tôi là người Phật giáo dù không thấu triệt đạo lý, nhưng thầm nghĩ rằng cái nhân qủa còn đó."

 (Đỗ Thọ, Nhật Ký Đỗ Thọ, trang 18, 236).
 

Bài dưới đây được trích từ cuốn "Đất Việt Người Việt Đạo Việt của tác gỉa Phan Thiết"
 

TÔI CẦU NGUYỆN VỚI TỔNG THỐNG NGÔ ĐÌNH DIỆM.

Tôi viết những lời cầu nguyện này để tâm tình với linh hồn cố tổng thống Ngô Đình Diệm.

Trọng kính linh hồn tổng thống Diệm,

Anh Đỗ Thọ đã để đời cuốn nhật ký rất có gía trị về cuộc đời anh sống kề cận Ngàị  Tôi qúy trong anh, nhưng không đồng ý với anh về điểm này  "Lòng oán hận của người chết triền miên trên xứ sở này".   Ý anh muốn nói đến cái chết đau htương, tức tưởi và oan ức của Ngài khiến linh hồn Ngài oán hận triền miên trên quê hương Việt Nam.

Do đức tin, tôi biết giờ này trên cõi Hằng Sống của Thiên Chúa, linh hồn Ngài đã được sung mãn hạnh phúc và vinh quang của Chúa chiếu tỏạ  Ngài đã gia nhập vào hàng ngũ các thánh trong giáo hội Khải hoàn của nước Trời, bởi vì Ngài đã chết như một vị tử đạo:  họ hận thù công giáo VN, khích động kẻ khác, mượn tay quyền lực ma vương giết Ngàị Chúng nó giận cá chém thớt, Ngài là nạn nhân của lòng oán hận và kỳ thị Thiên Chúa giáo.  Ngài đã ngã xuống như các tiền nhân tử đạo VN chết vì lòng mến Chúa để làm chứng cho sự thật và tin yêu trong sự mưu cầu hạnh phúc cho dân nước.

Ngài đã chết như một chiến sĩ ngoài mặt trận khi ném vào mặt Henry Cabot Lodge lời này:  "Tôi không bỏ được dân tộc tôi" và khi cùng đường, cái chết kề gang tấc, vị linh mục nhà thờ cha Tam đề nghị lẫn tránh, Ngài đã khảng khái như một chiến sĩ can đảm từ chối "Xin cảm ơn cha, tôi không có tội gì với dân và quốc gia này, tôi thấy không có lý do gì phải lẩn tránh".

Chết như một vị tử đạo hiên ngang tiến ra pháp trường để minh chứng tình yêu Thiên Chúa và đồng loại. Chết như một chiến sĩ dũng cảm đối diện trước quân thù mà không nao núng. Chết như một chính nhân quân tử, không lẩn tránh để khỏi bị ô nhục và mang tiếng hèn nhát. Cái chết đã làm vinh quang cho Ngài trong lòng dân tộc này. Cái chết đã tôn vinh Ngài như đấng thánh tử đạọ Chết như thế không thể có hận thù.  Nó là hạt thóc phải thối đi, phải mục rữa để trổ sinh cây lúạ  Cây lúa sẽ đâm hoa kết trái cho muôn ngàn hạt thóc khác.

Linh hồn tổng thống Diệm khả kính,

Kẻ viết lên những lời kia, chính là kẻ còn tắm chuồng lội ao chơi té nước với bạn bè ngày Ngài về nước chấp chánh. Cả một đời tôi chưa một lần diện kiến Ngài ngoại trừ hình ảnh.  Cả gia đình tôi chưa hề hưởng một ơn huệ riêng dù là nhỏ bé của Ngài và cũng không có ai gia nhập bất cứ một đoàn thể chính trị nào suốt thời Cộng Hòạ  Chúng tôi sống khó nghèo, cha tôi là  công chức hạng B, lương tháng không đủ chi dùng trong 30 ngày, mẹ tôi đau mắt gần mù không có tiền chạy chữạ  Nhưng mà thôi, cần gì những cái nhỏ mọn ấy, được sống trong cảnh thanh bình và tạm no đủ của toàn dân miền Nam trong suốt chín năm cầm quyền của Ngài tưởng đã là ơn huệ lớn lao do khả năng và đức độ trị nước an dân của Ngàị  Đang khi đó, những kẻ hưởng đặc quyền đặc lợi, sống cạnh "mặt trời" do Ngài ban cho chúng nó, cho tập thể chúng nó.  Chúng nó lên tiếng thóa mạ Ngài, thóa mạ khối dân thầm lặng làm phên dậu cho chế đô.miền Nam chống lại CS miền Bắc:

"Người công giáo di cư, hoạt động xông xáo đặc biệt về mặt chính trị, thứ chính trị dành giựt địa vị danh lợi. Người thiên Chúa giáo Bắc kỳ "to mồm", cuồng tín, giáo điều, hẹp hòi đến độ bất nhân ch nên sau cái chết của ông Diệm, họ vẫn không chịu công nhận tội lỗi và trách nhiệm để trở về hòa đồng với khối dân tộc  (VNMLQHT, DM, trang 934)."

Ngài ở trên cõi Hằng sống Ngài có thể tha thứ được cho những quân ăn cháo đá bát, cho những kẻ lừa thầy phản bạn, cho những kể điêu ngoa nói ngược.  Nhưng còn chúng tôi, chúng tôi là những kẻ đang chiến đấu, chúng tôi không thể tha thứ.  Tha thứ mà không chỉ mặt chỉ tên chúng nó là tự hòa đồng với tội ác, bao che tội ác. Chúng tôi đòi hỏi lẽ phải và công lý phải được hoàn trả nếu như công lý không thể đền bù được những tổn thất qúa to lớn họ đã gây ra cho đất nước nàỵ

Trên cõi Hằng sống, Ngài đã thấy rõ lòng dạ của những kẻ kia, thấy rõ lòng dân mộ mến Ngàị  "Đến cơn cả gió mới biết cây cứng mềm", dân đã đánh gía Ngài qua những lầm than và khốn khổ họ phải chịu kể từ ngày Ngài bị thảm sát.

Chỉ bảy năm sau cái chết của Ngài, hàng chục ngàn người lũ lược tưởng niệm công ơn của Ngàị  Nhiều nhà sư cũng nhận ra rằng Ngài rất có công với đạo Phật.  Chùa Phổ Quang chiều 2/11/1970 trước di ảnh của Ngài, các thượng tọa, đại đức, tăng ni đã làm lễ tưởng niệm Ngàị  Trong thời gian ấy, chiến tranh càng ác liệt, tôi ghé thăm vùng biên giới Việt Miên, trại di cư Tầm Long ở Tây Ninh, một bà gìa lam lũ quê mùa cầm tay tôi dân dấn nước mắt mà nói:  "cháu ơi, khổ qúa cháu ơi !  Bao giờ Cụ Ngô về cho VC hết phá".  Bà gìa ấy tin Ngài chưa chết và cái khổ giáng trên đầu dân vì thiếu Ngàị  Sau khi VC chiếm miền Nam, tại ngôi mộ của Ngài ở nghĩa trang Mạc Đỉnh Chi, dù trước mắt cú vọ của công an, dân chúng vẫn đến thăm Ngài, có kẻ đứng xa xa mà giở nón, có kẻ lại gần đặt hương hoa nến sáp.  Người gác nghĩa trang nhờ Ngài mà có bổng: chỉ mộ của Ngài để nhận tiền thưởng của khách viếng mô..

Tưởng nhớ công đức của Ngài không phải là Cần lao công gíao, mà chính là lòng dân.  Người có công bồng cụ trở lại xã hội đầu tiên là anh Đỗ Tho..  Anh Thọ đã viết:  "Tôi nghĩ rằng mai hậu công lao của tổng thống Diệm to tát được ca ngợi như thổng thống Lincoln của người Hoa Kỳ bị ám sát năm 1865" (Đỗ Thọ, Nhật Ký Đỗ Thọ, trang 239).

Hôm nay ngày 2/11/1992, chính là ngày giỗ thứ 29 của Ngài (4/11/03 là thứ 40 năm giỗ của Ngài), tình cờ tập sách viết đến đây, tôi không hiểu động lực nào run rủi tôi viết những lời này vào chính ngày giỗ của Ngàị  Tôi đã khởi công viết tập sách này vào tháng giêng năm nay (92) và định rằng một năm phải hoàn tất, bây giờ là tháng 11, tập sách viết đến đâỵ  Một ngẫu nhiên khác là cách nay 30 năm, Ngài đã nói với những kẻ theo Ngài: "Tôi tiến thì tiến theo tôi, tôi lùi thì bắn tôi, tôi chết thì trả thù cho tôi".  Ngài còn nhắn gởi tên tướng râu dê mắt lồi là trả thù cho Ngàị Trong trí Ngài, tôi đọc được lòng nhân hậu thì hiểu rằng trả thù là nốI tiếp sự nghiệp của Ngài lo cho dân ấm no và ổn định chính trị hầu Nam VN có thể đương đầu với CS miền Bắc, tên bị thịt ấy chẳng làm nên trò trống gì.  Ba mươi năm sau, một kẻ trùng tên trùng họ với tên tướng râu dê kia xin làm tiểu Bao Công trả thù cho Ngàị  Trong truyện Tàu, Ngài Bao Công làm quan án đã giải được nhiều mối oan, làm cho những kẻ bị thác oan ngậm cười nơi chín suối và linh hồn được siêu thoát.  Hôm nay đây, bằng ngòi bút này tôi làm sáng cái đức của Ngài trong chân lý và lẽ phải tức là tôi đã trả thù cho Ngài vậỵ   Tôi đã gần tới tuổi phế thải, tài hèn, đức mọn, thời vận cũng chẳng cho tôi cơ hội giúp dân giúp nước, tôi không có tham vọng gì dù tôi yêu thương dân tộc này như chính Ngài đã yêu thương thưỏ sinh thời.  Tôi đốt nén hương lòng cầu nguyện với Ngài rằng vì Ngài đã yêu thương đất nước và dân tộc VN đến hơi thở cuối cùng, đã hiến mạng sống cho kẻ mình yêu thì trên cõi Hằng Sống Ngài càng phải yêu dân tộc hơn, xin Ngài cầu bầu cho dân tộc này sớm được hòa bình, an lạc, đoàn kết để xây dựng lại một đất nước điêu tàn, mưu cầu phúc lợi cho những thế hệ kế tiếp.

Ngài ơi !  Tôi rùng mình khi nghĩ đến tương lai của dân tộc này, tôi chưa thấy ánh sáng cuối đường hầm cho dù một mai CSVN sụp đổ.

Chúng ta sẽ lấy gì mà xây dựng đất nước khi tài nguyên thiên nhiên chẳng có là bao và chút của cải ít ỏi ấy càng ngày càng bị tiêu mòn đi vì đời sống nhân dân qúa thấp phải bán "lúa giống" đi mà ăn.  Đất nước này chỉ có thể nuôi sống 30 triệu người đủ để phát triển, nay đã tăng lên gần 80 triệu người rồi và mức sinh xuất vẫn ở trên 2 phần trăm.  Như thế đến giữa thế kỷ sau dân số VN sẽ là 200 triệu ngườị  Thật là khủng khiếp, lấy gì mà nuôi số người khổng lồ kia, nói chi đến việc tích lũy vốn để đầu tự  Miệng ăn đã phá hủy tất cả khả năng phát triển của xứ sở.

Điểm lại tài nguyên cũng rất đáng lo ngạị  Về hầm mỏ và các quặng thiên nhiên dùng cho kỹ nghệ thì trữ lượng chẳng có là bao và với đà khai thác này rồi sẽ hết.  Dầu mỏ chưa thâ’y triển vọng gì.  Chung quy chỉ còn có canh nông. Những năm gần đây, nhờ thay đổi chính sách qủa lý và phương cách sản xuất, để cho tư nhân được tự do xử dụng đất đai, nhừ nước VC đã đưa ra những số liệu lạc quan, mỗi năm số ngũ cốc thâu hoạch được ở mư1c từ 20 -23 triệu tấn.  Trong số này phải giành ra độ 3 triệu tấn để nuôi gia súc, một triệu tấn gạo cho xuất khẩụ  Số còn lại qui ra lúa chia đều cho đầu người dân, mỗi người được độ 30 ký thóc, đem xay ra gạo được 150 ký.  Mỗi người mỗi năm ăn 150 ký gạo là đóị  Dân mà tăng nữa thì thần chết đứng lấp ló ở cửa ngõ đất nước.  Người ta cũng không thể gia tăng diện tích đất canh tác vì đất đai có hạn và việc phá rừng để làm ruộng rẫy cũng là cách tự sát vì phá hủy sinh thái của môi sinh.

Trong tình cảnh miếng ăn  của mỗi người càng ngày càng nhỏ đi thì người ta sẽ giành gật nhau, đạp lên xác nhau mà sống bất kẻ đạo đức, luân lý hay lương tâm.  Chưa kể hậu qủa của chủ nghĩa CS đã phá hủy niềm tin thiêng liêng của con người, biến con người thành con thú.  Chỗ dựa còn lại là đạo giáo, nhưng nhiều kẻ bất lương đã biến đạo giáo thành món hàng chính trị cho mộng tranh bá đồ vương ở miền Nam trong mấy thập niên trước kia.  Họ cũng gian manh và qủy quyệt như CS thì còn biết trông vào đâu để phục hồi lương tri vàlẽ phải của con người, phục hồi đạo Việt của người Việt.

Những gì đang xẩy ra ở các nước vừa từ bỏ chủ nghĩa CS cũng buộc chúng ta phải suy nghĩ.  Ba Lan là nước công giáo, sau khi CS đổ có hang trăm đảng phái giành nhau chính quyền, đất nước không thể ổn định được để đi lên phát triển. Nước Nam tư, dân chúng có cùng một chủng tộc nhưng họ đã giết nhau vì khác tín ngưỡng.  Những gì đang xẩy ra ở Sarajevo, Bosnia, Herzegovina, Croatia.... làm cho cả thế giới phẫn nô..

Tình cảnh này liệu có xẩy ra cho dân tộc VN sau khi CS sụp đổ không ?

Nhìn sang láng giềng, mộng bá quyền nước của Trung quốc đang âm thầm dọn đường bá chủ Đông Nam Á và toàn cõi Á Châụ Việt Nam sẽ là nạn nhân trước tiên của loại đế  quốc siêu đẳng này !   Thà ta chịu lép ngưòi Pháp, người Mỹ dân ta đỡ khổ và còn có cơ hội vươn lên.  Khả năng lấy thịt của trên một tỷ dân cũng nghèo khó như ta, đè ta thì ta không thể ngóc lên nổị

Những ai còn chút lương tri đều phải lo lắng khi nhìn về tương lai của dân tộc VN.  Tôi cầu nguyện với linh hồn tổng thống Ngô Đình Diệm, xin Ngài soi sáng cho những ai còn mê muội phải nhìn vào những khó khăn thực tế và những sự nguy hiểm đang đợi chờ dân tộc màquên đi tham vọng mong cho đảng mình, đạo mình chiếm thế thượng phong quậy nát đất nước này một mai CSVN không còn.  Tất cả chỉ là ảo vọng trước cái chết tập thể nếu những kẻ muốn làm lớn không có thânh tâm thiện  chí, quên mình vì đại nghĩa tìm ra lối thoát cho các thế hệ mai sau của đất nước này.... 

(Phan Thiết, Đất Việt Người Việt &  Đạo Việt, trang 255-259) 
 
 

 

TO^I CA^`U NGUYE^.N VO+'I TT NGO^ DDI`NH DIE^.M
 
 

"Pha^.t gia'o vo^ ti`nh ho^~ tro+. cho nho'm tu+o+'ng la~nh la^.t ddo^? to^?ng tho^'ng Die^.m.  Va` ne^'u dda(.t gi?a thuye^'t Pha^.t gia'o ddu+'ng rie^ng bie^.t cho^'ng to^'ng tho^'ng Ngo^ DDi`nh Die^.m thi` se~ co' nhie^`u gia?i pha'p o^n ho`a tho?a thua^.n.  TT Die^.m va^~n to^`n ta.i, kho^ng dde^'n no^~i pha?i che^'t.  Co`n ve^` phi'a tu+o+'ng la~nh, kho^ng co' Pha^.t gia'o dda'nh va`o qua^`n chu'ng ma^'y chu+~ tu+` bi hi? xa? thi` cha('c gi` da'm tu. ta^.p dde^? ta^'n co^ng dinh Gia Long.... Pha^.t gia'o no^?i da^.y cho^'ng chi'nh phu?.  Ho^.i ddo^`ng tu+o+'ng la~nh lo+.i du.ng Pha^.t gia'o vo+'i dda.i su+' Henry Cabot Lodge cu?a ngu+o+`i My~ ye^?m tro+., dda~ ke^'t thu'c cuo^.c ddo+`i to^?ng tho^'ng Die^.m.  To^i la` ngu+o+`i Pha^.t gia'o du` kho^ng tha^'u trie^.t dda.o ly', nhu+ng tha^`m nghi~ ra(`ng ca'i nha^n qu?a co`n ddo'."

(DDo^~ Tho., Nha^.t Ky' DDo^~ Tho., trang 18, 236).
 

Ba`i du+o+'i dda^y ddu+o+.c tri'ch tu+` cuo^'n "DDa^'t Vie^.t Ngu+o+`i Vie^.t DDa.o Vie^.t cu?a ta'c gi?a Phan Thie^'t"
 

TO^I CA^`U NGUYE^.N VO+'I TO^?NG THO^'NG NGO^ DDI`NH DIE^.M.

To^i vie^'t nhu+~ng lo+`i ca^`u nguye^.n na`y dde^? ta^m ti`nh vo+'i linh ho^`n co^' to^?ng tho^'ng Ngo^ DDi`nh Die^.m.

Tro.ng ki'nh linh ho^`n to^?ng tho^'ng Die^.m,

Anh DDo^~ Tho. dda~ dde^? ddo+`i cuo^'n nha^.t ky' ra^'t co' gi'a tri. ve^` cuo^.c ddo+`i anh so^'ng ke^` ca^.n Nga`i.  To^i qu'y trong anh, nhu+ng kho^ng ddo^`ng y' vo+'i anh ve^` ddie^?m na`y  "Lo`ng oa'n ha^.n cu?a ngu+o+`i che^'t trie^`n mie^n tre^n xu+' so+? na`y".   Y' anh muo^'n no'i dde^'n ca'i che^'t ddau htu+o+ng, tu+'c tu+o+?i va` oan u+'c cu?a Nga`i khie^'n linh ho^`n Nga`i oa'n ha^.n trie^`n mie^n tre^n que^ hu+o+ng Vie^.t Nam.

Do ddu+'c tin, to^i bie^'t gio+` na`y tre^n co~i Ha(`ng So^'ng cu?a Thie^n Chu'a, linh ho^`n Nga`i dda~ ddu+o+.c sung ma~n ha.nh phu'c va` vinh quang cu?a Chu'a chie^'u to?a.  Nga`i dda~ gia nha^.p va`o ha`ng ngu~ ca'c tha'nh trong gia'o ho^.i Kha?i hoa`n cu?a nu+o+'c Tro+`i, bo+?i vi` Nga`i dda~ che^'t nhu+ mo^.t vi. tu+? dda.o:  ho. ha^.n thu` co^ng gia'o VN, khi'ch ddo^.ng ke? kha'c, mu+o+.n tay quye^`n lu+.c ma vu+o+ng gie^'t Nga`i. Chu'ng no' gia^.n ca' che'm tho+'t, Nga`i la` na.n nha^n cu?a lo`ng oa'n ha^.n va` ky` thi. Thie^n Chu'a gia'o.  Nga`i dda~ nga~ xuo^'ng nhu+ ca'c tie^`n nha^n tu+? dda.o VN che^'t vi` lo`ng me^'n Chu'a dde^? la`m chu+'ng cho su+. tha^.t va` tin ye^u trong su+. mu+u ca^`u ha.nh phu'c cho da^n nu+o+'c.

Nga`i dda~ che^'t nhu+ mo^.t chie^'n si~ ngoa`i ma(.t tra^.n khi ne'm va`o ma(.t Henry Cabot Lodge lo+`i na`y:  "To^i kho^ng bo? ddu+o+.c da^n to^.c to^i" va` khi cu`ng ddu+o+`ng, ca'i che^'t ke^` gang ta^'c, vi. linh mu.c nha` tho+` cha Tam dde^` nghi. la^~n tra'nh, Nga`i dda~ kha?ng kha'i nhu+ mo^.t chie^'n si~ can dda?m tu+` cho^'i "Xin ca?m o+n cha, to^i kho^ng co' to^.i gi` vo+'i da^n va` quo^'c gia na`y, to^i tha^'y kho^ng co' ly' do gi` pha?i la^?n tra'nh".

Che^'t nhu+ mo^.t vi. tu+? dda.o hie^n ngang tie^'n ra pha'p tru+o+`ng dde^? minh chu+'ng ti`nh ye^u Thie^n Chu'a va` ddo^`ng loa.i. Che^'t nhu+ mo^.t chie^'n si~ du~ng ca?m ddo^'i die^.n tru+o+'c qua^n thu` ma` kho^ng nao nu'ng. Che^'t nhu+ mo^.t chi'nh nha^n qua^n tu+?, kho^ng la^?n tra'nh dde^? kho?i bi. o^ nhu.c va` mang tie^'ng he`n nha't. Ca'i che^'t dda~ la`m vinh quang cho Nga`i trong lo`ng da^n to^.c na`y. Ca'i che^'t dda~ to^n vinh Nga`i nhu+ dda^'ng tha'nh tu+? dda.o. Che^'t nhu+ the^' kho^ng the^? co' ha^.n thu`.  No' la` ha.t tho'c pha?i tho^'i ddi, pha?i mu.c ru+~a dde^? tro^? sinh ca^y lu'a.  Ca^y lu'a se~ dda^m hoa ke^'t tra'i cho muo^n nga`n ha.t tho'c kha'c.

Linh ho^`n to^?ng tho^'ng Die^.m kha? ki'nh,

Ke? vie^'t le^n nhu+~ng lo+`i kia, chi'nh la` ke? co`n ta('m chuo^`ng lo^.i ao cho+i te' nu+o+'c vo+'i ba.n be` nga`y Nga`i ve^` nu+o+'c cha^'p cha'nh. Ca? mo^.t ddo+`i to^i chu+a mo^.t la^`n die^.n kie^'n Nga`i ngoa.i tru+` hi`nh a?nh.  Ca? gia ddi`nh to^i chu+a he^` hu+o+?ng  mo^.t o+n hue^. rie^ng du` la` nho? be' cu?a Nga`i va` cu~ng kho^ng co' ai gia nha^.p ba^'t cu+' mo^.t ddoa`n the^? chi'nh tri. na`o suo^'t tho+`i Co^.ng Ho`a.  Chu'ng to^i so^'ng kho' nghe`o, cha to^i la`  co^ng chu+'c ha.ng B, lu+o+ng tha'ng kho^ng ddu? chi du`ng trong 30 nga`y, me. to^i ddau ma('t ga^`n mu` kho^ng co' tie^`n cha.y chu+~a.  Nhu+ng ma` tho^i, ca^`n gi` nhu+~ng ca'i nho? mo.n a^'y, ddu+o+.c so^'ng trong ca?nh thanh bi`nh va` ta.m no ddu? cu?a toa`n da^n mie^`n Nam trong suo^'t chi'n na(m ca^`m quye^`n cu?a Nga`i tu+o+?ng dda~ la` o+n hue^. lo+'n lao do kha? na(ng va` ddu+'c ddo^. tri. nu+o+'c an da^n cu?a Nga`i.  DDang khi ddo', nhu+~ng ke? hu+o+?ng dda(.c quye^`n dda(.c lo+.i, so^'ng ca.nh "ma(.t tro+`i" do Nga`i ban cho chu'ng no', cho ta^.p the^? chu'ng no'.  Chu'ng no' le^n tie^'ng tho'a ma. Nga`i, tho'a ma. kho^'i da^n tha^`m la(.ng la`m phe^n da^.u cho che^' ddo^.mie^`n Nam cho^'ng la.i CS mie^`n Ba('c:

"Ngu+o+`i co^ng gia'o di cu+, hoa.t ddo^.ng xo^ng xa'o dda(.c bie^.t ve^` ma(.t chi'nh tri., thu+' chi'nh tri. da`nh giu+.t ddi.a vi. danh lo+i.. Ngu+o+`i thie^n Chu'a gia'o Ba('c ky` "to mo^`m", cuo^`ng ti'n, gia'o ddie^`u, he.p ho`i dde^'n ddo^. ba^'t nha^n ch ne^n sau ca'i che^'t cu?a o^ng Die^.m, ho. va^~n kho^ng chi.u co^ng nha^.n to^.i lo^~i va` tra'ch nhie^.m dde^? tro+? ve^` ho`a ddo^`ng vo+'i kho^'i da^n to^.c (VNMLQHT, DM, trang 934)."

Nga`i o+? tre^n co~i Ha(`ng so^'ng Nga`i co' the^? tha thu+' ddu+o+.c cho nhu+~ng qua^n a(n cha'o dda' ba't, cho nhu+~ng ke? lu+`a tha^`y pha?n ba.n, cho nhu+~ng ke^? ddie^u ngoa no'i ngu+o+.c.  Nhu+ng co`n chu'ng to^i, chu'ng to^i la` nhu+~ng ke? ddang chie^'n dda^'u, chu'ng to^i kho^ng the^? tha thu+'.  Tha thu+' ma` kho^ng chi? ma(.t chi? te^n chu'ng no' la` tu+. ho`a ddo^`ng vo+'i to^.i a'c, bao che to^.i a'c.  Chu'ng to^i ddo`i ho?i le~ pha?i va` co^ng ly' pha?i ddu+o+.c hoa`n tra? ne^'u nhu+ co^ng ly' kho^ng the^? dde^`n bu` ddu+o+.c nhu+~ng to^?n tha^'t qu'a to lo+'n ho. dda~ ga^y ra cho dda^'t nu+o+'c na`y.

Tre^n co~i Ha(`ng so^'ng, Nga`i dda~ tha^'y ro~ lo`ng da. cu?a nhu+~ng ke? kia, tha^'y ro~ lo`ng da^n mo^. me^'n Nga`i.  "DDe^'n co+n ca? gi'o mo+'i bie^'t ca^y cu+'ng me^`m", da^n dda~ dda'nh gi'a Nga`i qua nhu+~ng la^`m than va` kho^'n kho^? ho. pha?i chi.u ke^? tu+` nga`y Nga`i bi. tha?m sa't.

Chi? ba?y na(m sau ca'i che^'t cu?a Nga`i, ha`ng chu.c nga`n ngu+o+`i lu~ lu+o+.c tu+o+?ng nie^.m co^ng o+n cu?a Nga`i.  Nhie^`u nha` su+ cu~ng nha^.n ra ra(`ng Nga`i ra^'t co' co^ng vo+'i dda.o Pha^.t.  Chu`a Pho^? Quang chie^`u 2/11/1970 tru+o+'c di a?nh cu?a Nga`i, ca'c thu+o+.ng to.a, dda.i ddu+'c, ta(ng ni dda~ la`m le^~ tu+o+?ng nie^.m Nga`i.  Trong tho+`i gian a^'y, chie^'n tranh ca`ng a'c lie^.t, to^i ghe' tha(m vu`ng bie^n gio+'i Vie^.t Mie^n, tra.i di cu+ Ta^`m Long o+? Ta^y Ninh, mo^.t ba` gi`a lam
lu~ que^ mu`a ca^`m tay to^i da^n da^'n nu+o+'c ma('t ma` no'i:  "cha'u o+i, kho^? qu'a cha'u o+i !  Bao gio+` Cu. Ngo^ ve^` cho VC he^'t pha'".  Ba` gi`a a^'y tin Nga`i chu+a che^'t va` ca'i kho^? gia'ng tre^n dda^`u da^n vi` thie^'u Nga`i.  Sau khi VC chie^'m mie^`n Nam, ta.i ngo^i mo^. cu?a Nga`i o+? nghi~a trang Ma.c DDi?nh Chi, du` tru+o+'c ma('t cu' vo. cu?a co^ng an, da^n chu'ng va^~n dde^'n tha(m Nga`i, co' ke? ddu+'ng xa xa ma` gio+? no'n, co' ke? la.i ga^`n dda(.t hu+o+ng hoa ne^'n sa'p.  Ngu+o+`i ga'c nghi~a trang nho+` Nga`i ma` co' bo^?ng:  chi? mo^. cu?a Nga`i dde^? nha^.n tie^`n thu+o+?ng cu?a kha'ch vie^'ng mo^..

Tu+o+?ng nho+' co^ng ddu+'c cu?a Nga`i kho^ng pha?i la` Ca^`n lao co^ng gi'ao, ma` chi'nh la` lo`ng da^n.  Ngu+o+`i co' co^ng bo^`ng cu. tro+? la.i xa~ ho^.i dda^`u tie^n la` anh DDo^~ Tho..  Anh Tho. dda~ vie^'t:  "To^i nghi~ ra(`ng mai ha^.u co^ng lao cu?a to^?ng tho^'ng Die^.m to ta't ddu+o+.c ca ngo+.i nhu+ tho^?ng tho^'ng Lincoln cu?a ngu+o+`i Hoa Ky` bi. a'm sa't na(m 1865" (DDo^~ Tho., Nha^.t Ky' DDo^~ Tho., trang 239).

Ho^m nay nga`y 2/11/1992, chi'nh la` nga`y gio^~ thu+' 29 cu?a Nga`i (4/11/03 la` thu+' 40 na(m gio^~ cu?a Nga`i), ti`nh co+` ta^.p sa'ch vie^'t dde^'n dda^y, to^i kho^ng hie^?u ddo^.ng lu+.c na`o run ru?i to^i vie^'t nhu+~ng lo+`i na`y va`o chi'nh nga`y gio^~ cu?a Nga`i.  To^i dda~ kho+?i co^ng vie^'t ta^.p sa'ch na`y va`o tha'ng gie^ng na(m nay (92) va` ddi.nh ra(`ng mo^.t na(m pha?i hoa`n ta^'t, ba^y gio+` la` tha'ng 11, ta^.p sa'ch vie^'t dde^'n dda^y.  Mo^.t nga^~u nhie^n kha'c la` ca'ch nay 30 na(m, Nga`i dda~ no'i vo+'i nhu+~ng ke? theo Nga`i:  "To^i tie^'n thi` tie^'n theo to^i, to^i lu`i thi` ba('n to^i, to^i che^'t thi` tra? thu` cho to^i".  Nga`i co`n nha('n go+?i te^n tu+o+'ng ra^u de^ ma('t lo^`i la` tra? thu` cho Nga`i. Trong tri' Nga`i, to^i ddo.c ddu+o+.c lo`ng nha^n ha^.u thi` hie^?u ra(`ng tra? thu` la` no^'i tie^'p su+. nghie^.p cu?a Nga`i lo cho da^n a^'m no va` o^?n ddi.nh chi'nh tri. ha^`u Nam VN co' the^? ddu+o+ng dda^`u vo+'i CS mie^`n Ba('c, te^n bi. thi.t a^'y cha(?ng la`m ne^n tro` tro^'ng gi`.  Ba mu+o+i na(m sau, mo^.t ke? tru`ng te^n tru`ng ho. vo+'i te^n tu+o+'ng ra^u de^ kia xin la`m tie^?u Bao Co^ng tra? thu` cho Nga`i.  Trong truye^.n Ta`u, Nga`i Bao Co^ng la`m quan a'n dda~ gia?i ddu+o+.c nhie^`u mo^'i oan, la`m cho nhu+~ng ke? bi. tha'c oan nga^.m cu+o+`i no+i chi'n suo^'i va` linh ho^`n ddu+o+.c sie^u thoa't.  Ho^m nay dda^y, ba(`ng ngo`i bu't na`y to^i la`m sa'ng ca'i ddu+'c cu?a Nga`i trong cha^n ly' va` le~ pha?i tu+'c la` to^i dda~ tra? thu` cho Nga`i va^.y.   To^i dda~ ga^`n to+'i tuo^?i phe^' tha?i, ta`i he`n, ddu+'c mo.n, tho+`i va^.n cu~ng cha(?ng cho to^i co+ ho^.i giu'p da^n giu'p nu+o+'c, to^i kho^ng co' tham vo.ng gi` du` to^i ye^u thu+o+ng da^n to^.c na`y nhu+ chi'nh Nga`i dda~ ye^u thu+o+ng thu+?o sinh tho+`i.  To^i ddo^'t ne'n hu+o+ng lo`ng ca^`u nguye^.n vo+'i Nga`i ra(`ng vi` Nga`i dda~ ye^u thu+o+ng dda^'t nu+o+'c va` da^n to^.c VN dde^'n ho+i tho+? cuo^'i cu`ng, dda~ hie^'n ma.ng so^'ng cho ke? mi`nh ye^u thi` tre^n co~i Ha(`ng So^'ng Nga`i ca`ng pha?i ye^u da^n to^.c ho+n, xin Nga`i ca^`u ba^`u cho da^n to^.c na`y so+'m ddu+o+.c ho`a bi`nh, an la.c, ddoa`n ke^'t dde^? xa^y du+.ng la.i mo^.t dda^'t nu+o+'c ddie^u ta`n, mu+u ca^`u phu'c lo+.i cho nhu+~ng the^' he^. ke^' tie^'p.

Nga`i o+i !  To^i ru`ng mi`nh khi nghi~ dde^'n tu+o+ng lai cu?a da^n to^.c na`y, to^i chu+a tha^'y a'nh sa'ng cuo^'i ddu+o+`ng ha^`m cho du` mo^.t mai CSVN su.p ddo^?.

Chu'ng ta se~ la^'y gi` ma` xa^y du+.ng dda^'t nu+o+'c khi ta`i nguye^n thie^n nhie^n cha(?ng co' la` bao va` chu't cu?a ca?i i't o?i a^'y ca`ng nga`y ca`ng bi. tie^u mo`n ddi vi` ddo+`i so^'ng nha^n da^n qu'a tha^'p pha?i ba'n "lu'a gio^'ng" ddi ma` a(n.  DDa^'t nu+o+'c na`y chi? co' the^? nuo^i so^'ng 30 trie^.u ngu+o+`i ddu? dde^? pha't trie^?n, nay dda~ ta(ng le^n ga^`n 80 trie^.u ngu+o+`i ro^`i va` mu+'c sinh xua^'t va^~n o+? tre^n 2 pha^`n tra(m.  Nhu+ the^' dde^'n giu+~a the^' ky? sau da^n so^' VN se~ la` 200 trie^.u ngu+o+`i.  Tha^.t la` khu?ng khie^'p, la^'y gi` ma` nuo^i so^' ngu+o+`i kho^?ng lo^` kia, no'i chi dde^'n vie^.c ti'ch lu~y vo^'n dde^? dda^`u tu+.  Mie^.ng a(n dda~ pha' hu?y ta^'t ca? kha? na(ng pha't trie^?n cu?a xu+' so+?.

DDie^?m la.i ta`i nguye^n cu~ng ra^'t dda'ng lo nga.i.  Ve^` ha^`m mo? va` ca'c qua(.ng thie^n nhie^n du`ng cho ky~ nghe^. thi` tru+~ lu+o+.ng cha(?ng co' la` bao va` vo+'i dda` khai tha'c na`y ro^`i se~ he^'t.  Da^`u mo? chu+a tha^’y trie^?n vo.ng gi`.  Chung quy chi? co`n co' canh no^ng. Nhu+~ng na(m ga^`n dda^y, nho+` thay ddo^?i chi'nh sa'ch qu?a ly' va` phu+o+ng ca'ch sa?n xua^'t, dde^? cho tu+ nha^n ddu+o+.c tu+. do xu+? du.ng dda^'t ddai, nhu+` nu+o+'c VC dda~ ddu+a ra nhu+~ng so^' lie^.u la.c quan, mo^~i na(m so^' ngu~ co^'c tha^u hoa.ch ddu+o+.c o+? mu+1c tu+` 20 -23 trie^.u ta^'n.  Trong so^' na`y pha?i gia`nh ra ddo^. 3 trie^.u ta^'n dde^? nuo^i gia su'c, mo^.t trie^.u ta^'n ga.o cho xua^'t kha^?u.  So^' co`n la.i qui ra lu'a chia dde^`u cho dda^`u ngu+o+`i da^n, mo^~i ngu+o+`i ddu+o+.c ddo^. 30 ky' tho'c, ddem xay ra ga.o ddu+o+.c 150 ky'.  Mo^~i ngu+o+`i mo^~i na(m a(n 150 ky' ga.o la` ddo'i.  Da^n ma` ta(ng nu+~a thi` tha^`n che^'t ddu+'ng la^'p lo' o+? cu+?a ngo~ dda^'t nu+o+'c.  Ngu+o+`i ta cu~ng kho^ng the^? gia ta(ng die^.n ti'ch dda^'t canh ta'c vi` dda^'t ddai co' ha.n va` vie^.c pha' ru+`ng dde^? la`m ruo^.ng ra^~y cu~ng la` ca'ch tu+. sa't vi` pha' hu?y sinh tha'i cu?a mo^i sinh.

Trong ti`nh ca?nh mie^'ng a(n  cu?a mo^~i ngu+o+`i ca`ng nga`y ca`ng nho? ddi thi` ngu+o+`i ta se~ gia`nh ga^.t nhau, dda.p le^n xa'c nhau ma` so^'ng ba^'t ke? dda.o ddu+'c, lua^n ly' hay lu+o+ng ta^m.  Chu+a ke^? ha^.u qu?a cu?a chu? nghi~a CS dda~ pha' hu?y nie^`m tin thie^ng lie^ng cu?a con ngu+o+`i, bie^'n con ngu+o+`i tha`nh con thu'.  Cho^~ du+.a co`n la.i la` dda.o gia'o, nhu+ng nhie^`u ke? ba^'t lu+o+ng dda~ bie^'n dda.o gia'o tha`nh mo'n ha`ng chi'nh tri. cho mo^.ng tranh ba' ddo^` vu+o+ng o+? mie^`n Nam trong ma^'y tha^.p nie^n tru+o+'c kia.  Ho. cu~ng gian manh va` qu?y quye^.t nhu+ CS thi` co`n bie^'t tro^ng va`o dda^u dde^? phu.c ho^`i lu+o+ng tri va`le~ pha?i cu?a con ngu+o+`i, phu.c ho^`i dda.o Vie^.t cu?a ngu+o+`i Vie^.t.

Nhu+~ng gi` ddang xa^?y ra o+? ca'c nu+o+'c vu+`a tu+` bo? chu? nghi~a CS cu~ng buo^.c chu'ng ta pha?i suy nghi~.  Ba Lan la` nu+o+'c co^ng gia'o, sau khi CS ddo^? co' hang tra(m dda?ng pha'i gia`nh nhau chi'nh quye^`n, dda^'t nu+o+'c kho^ng the^? o^?n ddi.nh ddu+o+.c dde^? ddi le^n pha't trie^?n. Nu+o+'c Nam tu+, da^n chu'ng co' cu`ng mo^.t chu?ng to^.c nhu+ng ho. dda~ gie^'t nhau vi` kha'c ti'n ngu+o+~ng.  Nhu+~ng gi` ddang xa^?y ra o+? Sarajevo, Bosnia, Herzegovina, Croatia.... la`m cho ca? the^' gio+'i pha^~n no^..

Ti`nh ca?nh na`y lie^.u co' xa^?y ra cho da^n to^.c VN sau khi CS su.p ddo^? kho^ng ?

Nhi`n sang la'ng gie^`ng, mo^.ng ba' quye^`n nu+o+'c cu?a Trung quo^'c ddang a^m tha^`m do.n ddu+o+`ng ba' chu? DDo^ng Nam A' va` toa`n co~i A' Cha^u. Vie^.t Nam se~ la` na.n nha^n tru+o+'c tie^n cu?a loa.i dde^'  quo^'c sie^u dda(?ng na`y !   Tha` ta chi.u le'p ngu+o`i Pha'p, ngu+o+`i My~ da^n ta ddo+~ kho^? va` co`n co' co+ ho^.i vu+o+n le^n.  Kha? na(ng la^'y thi.t cu?a tre^n mo^.t ty? da^n cu~ng nghe`o kho' nhu+ ta, dde` ta thi` ta kho^ng the^? ngo'c le^n no^?i.

Nhu+~ng ai co`n chu't lu+o+ng tri dde^`u pha?i lo la('ng khi nhi`n ve^` tu+o+ng lai cu?a da^n to^.c VN.  To^i ca^`u nguye^.n vo+'i linh ho^`n to^?ng tho^'ng Ngo^ DDi`nh Die^.m, xin Nga`i soi sa'ng cho nhu+~ng ai co`n me^ muo^.i pha?i nhi`n va`o nhu+~ng kho' kha(n thu+.c te^' va` nhu+~ng su+. nguy hie^?m ddang ddo+.i cho+` da^n to^.c ma`que^n ddi tham vo.ng mong cho dda?ng mi`nh, dda.o mi`nh chie^'m the^' thu+o+.ng phong qua^.y na't dda^'t nu+o+'c na`y mo^.t mai CSVN kho^ng co`n.  Ta^'t ca? chi? la` a?o vo.ng tru+o+'c ca'i che^'t ta^.p the^? ne^'u nhu+~ng ke? muo^'n la`m lo+'n kho^ng co' tha^nh ta^m thie^.n  chi', que^n mi`nh vi` dda.i nghi~a ti`m ra lo^'i thoa't cho ca'c the^' he^. mai sau cu?a dda^'t nu+o+'c na`y.... 
 

(Phan Thie^'t, DDa^'t Vie^.t Ngu+o+`i Vie^.t &  DDa.o Vie^.t, trang 255-259)